Biography of Guru Har Krishan Ji in Punjabi Language-ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ
Shri Guru Har Krishan Sahib Ji- Eighth Guru of Sikhism in Punjabi Language – ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ: ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ
Biography of Guru Har Krishan Ji in Punjabi Language – ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਦਸ ਗੁਰੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਗੁਰੂ ਸਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ‘ਬਾਲਾ ਪ੍ਰੀਤਮ’ ਜਾਂ ‘ਬਾਲਾ ਪੀਰ’ ਕਹਿਕੇ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 1656 ਈ: ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੌਰ ਜੀ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ।
ਗੁਰੂ ਹਰਿਕਿਸ਼ਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਕੋਮਲ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝ ਗਏ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਇ ਜੀ ਨੇ ਹਰਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਨੂੰ ਹਰ ਪੱਖੋਂ ਯੋਗ ਸਮਝਦਿਆਂ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 1661 ਈ: ਵਿੱਚ ਗੁਰਗੱਦੀ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਲੋਕ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਸਿਆਣਪ ਅਤੇ ਉਮਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਰਿਪੱਕਤਾ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਕੇਵਲ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਅਤੇ ਵਿਆਖਿਆ ਬੜੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਪ੍ਰਭੂ ਸਿਮਰਨ ਅਤੇ ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਸਨ।
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਬਾਲਾ ਪੀਰ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? – Why is Sri Guru Harkrishan Sahib Ji called Bala Pir?
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਿਆਲਤਾ, ਦਇਆ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਪਿਆਰ ਲਈ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਲੋਕ ਸੇਵਾ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਆਪ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਚੱਲਦੇ ਹੋਏ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਵਿਤਕਰੇ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਲੋਕ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਲਾ ਪੀਰ ਕਹਿ ਕੇ ਬੁਲਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ।
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਕਿਸ਼ਨ ਜੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ 8ਵੇਂ ਗੁਰੂ ਬਣੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਮਾਸੂਮੀਅਤ ਸੀ, ਪਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੰਨੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਵੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਬਹੁਤ ਸਿਆਣੇ ਅਤੇ ਗਿਆਨਵਾਨ ਸਨ।
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ– The responsibilities of Shri Guru Har Krishan Ji
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹਾਨ ਕਾਰਜ ਕੀਤੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਫੈਲਾਇਆ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੂਹਾਨੀ ਅਤੇ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।
ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੈਜ਼ਾ ਨਾਂ ਦੀ ਭਿਆਨਕ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪੈਸਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ। ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਰਾਹ ਤੇ ਤੋਰਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਰਸਾਇਆ ਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ‘ਤੇ ਚੱਲ ਕੇ ਉਹ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ– Eighth Gurus’ role in Sikhism
ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਬਹੁਤ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਆਗੂ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਰੱਬ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਫੈਲਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।
ਗੁਰੂ ਹਰਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਚੇਚਕ ਨਾਲ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ। ਆਪਣੇ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ।
ਰਾਜਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ– Meeting with Raja Jai Singh
ਇੱਕ ਵਾਰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਜਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਨੂੰ ਨਿਮਰਤਾ ਸਹਿਤ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਆਉਣ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਿੱਖ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਸਕਣ।ਉਸ ਸਮੇਂ ਰਾਜਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਇੱਕ ਬੰਗਲੇ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜੋ ਅੱਜ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੰਗਲਾ ਸਾਹਿਬ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਰਾਜੇ ਦੀ ਪਤਨੀ ਵੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪਰਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਦਾਸੀ ਦਾ ਭੇਸ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸਤਰੀ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬੈਠ ਗਈ। ਪਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਉਸ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਲਿਆ। ਆਪ ਜੀ ਦਾਸੀ ਦੇ ਭੇਸ ਵਿਚ ਬੈਠੀ ਰਾਣੀ ਦੀ ਗੋਦੀ ਵਿਚ ਬੈਠ ਗਏ ਅਤੇ ਕਹਿਣ ਲਗੇ ਕਿ “ਇਹ ਰਾਣੀ ਹੈ।” ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਨੇ ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਇਆ।
ਜੋਤੀ–ਜੋਤ ਸਮਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਤਰਾਧਿਕਾਰ– Death and succession
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ 8 ਸਾਲ ਦੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਨ 1664 ਈ: ਵਿਚ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਸਨ ਉਸ ਵੇਲੇ ਓਥੇ ਚੇਚਕ ਅਤੇ ਹੈਜ਼ੇ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਫੈਲ ਗਈ। ਸਭ ਪਾਸੇ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਹਾਹਾਕਾਰ ਮੱਚੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਕਈ ਲੋਕ ਮਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਜਦੋਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦਗੀ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਸ਼ਰਨ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੰਗਲੇ (ਹੁਣ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੰਗਲਾ ਸਾਹਿਬ) ਵਿਚਲੇ ਸਰੋਵਰ ਵਿਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਕੇ ਠੀਕ ਹੋਣ ਲੱਗੇ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਹਰ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵੱਜੋਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਬੁਖਾਰ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ਅਤੇ ਚੇਚਕ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗੇ।
ਬਾਬਾ ਬਕਾਲਾ- Baba Bakala
ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਅਗਲੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਨਾਮ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ‘ਬਾਬਾ ਬਕਾਲਾ’ ਕਿਹਾ। ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਗੱਦੀ ਦੇ ਅਗਲੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਮਹਾਂਪੁਰਖ ਪਿੰਡ ਬਕਾਲੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ 30 ਮਾਰਚ 1664 ਈ. ਨੂੰ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਹੋ ਗਏ। ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਬਾਬਾ ਬਕਾਲਾ ਕਹਿਣ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਸੀ।
ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਸਿਮਰਨ– Rememberence in Gurbani
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਅਰਦਾਸ ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹਨ,
“ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਧਿਆਇਐ, ਜਿਸ ਡਿਠੇ ਸਭਿ ਦੁਖਿ ਜਾਇ।।’
ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦਾ ਚਿੰਤਨ ਕਰੋ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬ੍ਰਹਮ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਦਰਦ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।”
Read More
Biography of Guru Har Rai Ji in Punjabi Language
Biography of Guru Hargobind Ji in Punjabi
