Biography of Bhai Mardana Ji in Punjabi – ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ
Bhai Mardaana Ji, The Companion Of Guru Nanak Dev Ji in Punjabi Language: ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸੱਚੇ ਸਾਥੀ
ਤੁਸੀਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਿਸਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋ? ਜੀ ਹਾਂ, ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਰਬਾਬ ਫੜੇ ਹੋਏ ਦੇਖਦੇ ਹੋ। ਪਰ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਕੌਣ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਰੂਹਾਨੀ ਸੰਗਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ? ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਰਾਹੀਂ।
Biography of Bhai Mardana Ji in Punjabi Language – ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗੁਰੂ ਸਨ ਅਤੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੱਚੇ ਸਾਥੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਚੇਲੇ ਅਤੇ ਅਨੁਯਾਈ ਬਣੇ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਹਰ ਗੱਲ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਸੀ। ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਰੱਬ ਨੇ ਰਬਾਬ (ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕ ਸਾਜ਼) ਵਜਾਉਣ ਦੀ ਦਾਤ ਬਖਸ਼ੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਭਲੇ ਲਈ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਕਈ ਮੀਲ ਦੀ ਲੰਬੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹੇ।
ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਕੌਣ ਹਨ? – Who is Bhai Mardaana Ji in Punjabi language
ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 6 ਫਰਵਰੀ, 1459 ਨੂੰ ਰਾਏ ਭੋਈ ਦੀ ਤਲਵੰਡੀ, (ਜੋ ਹੁਣ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ), ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਮਿਰਾਸੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਭਾਈ ਬਦਰੇ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਬੀਬੀ ਲੱਖੋ ਜੀ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਸੱਤਵਾਂ ਬੱਚਾ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਹਿਲੇ ਛੇ ਬੱਚੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਰ ਗਏ ਸਨ।
ਜਨਮ ਤੋਂ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਦਾਨਾ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਛੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੱਤਵੇਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਬਹੁਤ ਨਿਰਾਸ਼ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਦਦ ਲਈ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਕੋਲ ਆਏ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ‘ਦਾਨਾ’ ਬਦਲ ਕੇ ‘ਮਰਦਾਨਾ’ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ‘ਮਰਦਾ ਨਹੀਂ’।
ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲੇ?- How Bhai Mardaana Ji met Guru Nanak Dev Ji?
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਦੋਵੇਂ ਇੱਕੋ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ। ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਦਸ ਸਾਲ ਵੱਡੇ ਸਨ ਅਤੇ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਾਥੀ ਸਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਕਬੀਰ, ਤ੍ਰਿਲੋਚਨ, ਰਵਿਦਾਸ, ਧੰਨਾ ਅਤੇ ਬੇਣੀ ਦੇ ਲਿਖੇ ਭਜਨ ਗਾਉਂਦੇ ਸਨ।
ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਜਾ ਕੇ ਨਵਾਬ ਦੌਲਤ ਖਾਨ ਲੋਧੀ ਦੇ ਅਨਾਜ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਉਦਾਰਤਾ ਦੀ ਗੱਲਾਂ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤਕ ਫੈਲ ਗਈਆਂ। ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਮਰਦਾਨਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਧੀ ਸੀ। ਉਹ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ।
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮਹਿਤਾ ਕਾਲੂ ਜੀ ਨੇ ਫਿਰ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਹਾਲ-ਚਾਲ ਜਾਣਨ ਲਈ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਭੇਜਿਆ। ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਚਲੇ ਗਏ, ਪਰ ਉਥੇ ਜਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕੋਲ ਹੀ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਏ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵਾਪਿਸ ਨਹੀਂ ਪਰਤੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਬਹੁਤ ਗਿਆਨ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਗਾਇਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਰਬਾਬ ਵਜਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦੇ ਸਾਥੀ ਬਣ ਗਏ।
ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ, ਤਾਂ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਮਰਦਾਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਵੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਮਰਦਾਨਾ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਇੱਕ ਚੇਲੇ ਭਾਈ ਬਗੀਰਥ ਨੇ ਮਰਦਾਨੇ ਦੀ ਬੇਟੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬਾਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਣ ਲਈ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੱਕ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ।
ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਾਥੀ ਕਿਉਂ ਬਣੇ?- Why did Bhai Mardana ji become a companion of Guru Nanak Dev ji?
ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਸਾਥੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮੁਸਲਿਮ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਰਬਾਬ ਵਜਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਸੀ, ਜੋ ਮੱਧਕਾਲੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇੱਕ ਤਾਰਾਂ ਵਾਲਾ ਸਾਜ਼ ਸੀ।
ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਇੰਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਥੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਈਚਾਰਕ ਏਕਤਾ, ਸ਼ਾਂਤੀ, ਸੱਚ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੀਆਂ ਸੰਗੀਤਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾਵਾਂ ਨਾਲ, ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਅਕਸਰ ਭਗਤੀ ਗੀਤ ਵਜਾਉਂਦੇ ਸਨ।
ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ 54 ਸਾਲ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲ ਬਿਤਾਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸੁਣੀ। ਇੱਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਮਿੱਤਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਵੀ ਸਨ।
ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਲਈ ਕੀ ਕੀਤਾ?- What did bhai mardaana do for Guru Nanak Dev Ji?
ਜਨਮ ਸਾਖੀ ਕਈ ‘ਸਾਖੀਆਂ’ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਚਾਰ ਉਦਾਸੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਠਿਨਾਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਨਾ ਪਿਆ।
ਕਈ ਵਾਰ ਬਿਨਾਂ ਭੋਜਨ ਦੇ ਦਿਨ ਗੁਜ਼ਾਰਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ, ਅਤੇ ਕਦੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਭਿਆਨਕ ਡਰ ਜਾਂ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ। ਪਰ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਅਤੇ ਨਿਮਾਣਾ ਜੀਵਨ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਮਿੱਤਰ ਅਤੇ ਸਾਥੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ। ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਦਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਬੇਅੰਤ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਧਰਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਜੋਤੀ–ਜੋਤਿ ਸਮਾਉਣਾ– Death of Bhai Mardaana Ji
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੋਤੀ-ਜੋਤਿ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਸਕਰਣ ਹਨ, ਪਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ 1534 ਵਿਚ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿਖੇ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ “ਗੁਰੂ ਮੁਰਾਦ” (ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ) ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਬੜੇ ਭਾਰੀ ਹਿਰਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਰਾਵੀ ਦਰਿਆ ਵਿੱਚ ਅਸਥੀਆਂ ਪਾ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨੇ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਰਕ ਵੀ ਬਣਵਾਇਆ।
ਅੰਤਮ ਸ਼ਬਦ–Final words
ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਰੂਹਾਨੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਤੋਂ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਭਾਗਸ਼ਾਲੀ ਰੂਹ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਸਾਥੀ ਵਜੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ।
ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
Read More
Biography of Guru Nanak dev ji in Punjabi Language
Biography of Guru Amardas ji in Punjabi Language
Biography of Guru Ramdas Sahib ji in Punjabi Language
Biography of Sri Guru Arjan Dev Ji in Punjabi Language
Biography of Guru Hargobind Ji in Punjabi Language
Biography of Guru Har Rai Ji in Punjabi Language
Biography of Guru Har Krishan Ji in Punjabi Language
Biography of Shri Guru Tegh Bahadur Ji in Punjabi Language
Biography of Shri Guru Gobind Singh Ji in Punjabi
